Onder de oppervlakte

Heb je wel eens gesnorkeld op één van je vakanties? Waarbij je net onder het oppervlakte van het water een totaal andere wereld kon aanschouwen?

De eerste keer dat ik ging snorkelen was ik totaal verrast dat zo’n serene wereld zich afspeelde onder de oppervlakte. Zeker als je snorkelt op een drukbezochte plek, is het contrast des te groter. Steek je je hoofd onder water en al het geluid wordt gedempt, bewegingen vertragen en alles lijkt te zweven. Bij het omhoog komen hoor je kinderen gillen, chagrijnige ouders die hun kinderen roepen zich te gedragen en misschien hoor je zelfs het haastige verkeer verderop. Wat een verschil!

Ook al heb je nooit gesnorkeld, dan heb je hier waarschijnlijk wel een beeld bij. Denk bijvoorbeeld eens aan een storm op zee. Hoe dieper je onder de oppervlakte komt, hoe minder je iets van die storm merkt, tot uiteindelijk zelfs hélemaal niets.

Dat vind ik een mooie metafoor over wat er schuil gaat achter onze menselijke ervaring. De serene stilte direct onder het oppervlak. Ik ging steeds meer zien hoe denken een rol speelt in mijn ervaring van het leven en vooral wat erachter schuil gaat. Daardoor merk ik dat ik veel luchtiger door het leven ga. Dingen die gebeuren neem ik minder serieus en alles is veel vloeiender geworden.

Let me explain!
Voorheen kon ik mijn denken enorm serieus nemen. Niet op zijn minst doordat ik eindeloos kon overpeinzen en analyseren wat er in mijn leven gebeurde, kon gebeuren en was gebeurd. Gooi daar nog een flinke dosis onzekerheid en angst bij en je kan je voorstellen dat mijn gedachtewereld geen pretpark was.

Maar ik ging ontdekken dat gedachten in samenspel met bewustzijn ten alle tijden mijn ervaring van het leven in ieder moment creëren. En dat denken van nature vloeibaar is en van zichzelf neutraal. Met andere worden: gedachten komen op, worden waargenomen in het bewustzijn en gaan weer weg. Zonder tussenkomst van een tweede laag denken over goed of fout, is het een neutraal proces. Zoals wolken die verschijnen, waar worden genomen en weer wegdrijven. Daar hoef je ook niks van te vinden.
Wat ik merkte is dat al die onzekere gedachten op die manier werkten. En ook nog eens dat ze helemaal niet waar zijn! Daarbij hoefde ik dus niks met de gedachten te doen. Niet omdenken, wegdenken of wat dan ook. Maar ze aanschouwen, weten dat ze van nature onschuldig zijn en ze vervolgens weer weg zien drijven. En dat maakte al een enorm verschil. Ik werd vrijer, oprechter, meer open, meer sociaal en bovenal gelukkiger.

Alleen is dat nog niet het hele verhaal. Namelijk, en nu kom ik op de metafoor van het begin, ik ging zien dat al dat ‘gedachten-gedoe’ zich afspeelde aan de oppervlakte. Net zoals het water. Daar kunnen kringen ontstaan of zelfs woeste golven. Daar gebeurt van alles. Dat is ook zo in onze menselijke ervaring. Er gebeurt van alles in ons leven: situaties, omstandigheden, mensen die erin voorkomen en al ons persoonlijke denken vindt daar plaats. En als je nooit eens je hoofd onder water hebt gedaan, zul je denken dat je wereld alleen aan de oppervlakte plaatsvindt.

Net als water is er ook voor ons mensen een diepere laag net onder de oppervlakte van onze menselijke ervaring. Een ruimte voordat vorm ontstaat, voordat gedachten ontstaan. Daar is innerlijke rust en welzijn. Net zoals wanneer je je hoofd onder water doet en alles vertraagt en je wordt overspoeld door een serene stilte, is deze ruimte achter onze menselijke ervaring een bron van heelheid, stilte en geluk.

In de drie principes wordt dit ook wel Mind genoemd (de overige twee zijn Consciousness en Thought). In verschillende spirituele stromingen heb je er andere benamingen voor: eenheid, god, bron, flow etc. Ze beschrijven allemaal een intelligentie achter het leven, van waaruit alles ontstaat.

Het mooie wat ik heb ervaren, is dat je daarvoor geen geboden hoeft te volgen, niet dagenlang hoeft te mediteren of te affirmeren. Vallen in die ruimte gebeurt vanzelf wanneer je doorkrijgt wat de rol van het denken is, hoe die je menselijke ervaring tot stand brengt en dat er zoveel meer achter die menselijke ervaring is.

Wetende dat ik meestal maar wat spartel aan de oppervlakte en dat ik gedragen word door een levensenergie en intelligentie die onder de oppervlakte zit, sta ik luchtiger in het leven. En ja, er gebeuren dingen aan die oppervlakte, ook dingen die ik niet leuk vind. Maar vaak genoeg kan ik in mijn angst, onzekerheid of boosheid nu ineens realiseren, oh het is het denken!

Vaak schiet ik dan nog in de lach ook. Zoals je vertederend kan lachen om een peuter die denkt dat zijn wereld vergaat omdat die dat autootje niet mag kopen in de speelgoedwinkel. Daarvan zien we heel duidelijk: er is verdriet en frustratie, maar er is niks aan de hand met dit kind. Zo kijk ik steeds vaker naar mezelf als er angstige gedachten opkomen. Er is niks aan de hand met mij en ten alle tijden kan ik heerlijk wegzakken in de heelheid, stilte en vrede die onder de oppervlakte plaatsvindt. En dat is pure vrijheid!